Door het Stikstofdecreet worden in totaal 26,8 miljoen nutriëntenemissierechten (NER) die niet gebruikt werden, geannuleerd. Dat komt neer op 8,8% van de totale hoeveelheid NER in Vlaanderen. Nutriëntenemissierechten zijn productierechten. Ze geven het maximaal aantal dieren weer die een landbouwer op een bedrijf op jaarbasis mag houden.
Beschibaarheid van nutriëntenemissierechten (NER)
De totaal beschikbare hoeveelheid NER overstijgt al jaren de effectief gebruikte NER. Sinds 2007 beschikt iedere landbouwer over een hoeveelheid NER om dieren te houden. De totaal beschikbare hoeveelheid NER overstijgt echter de effectief gebruikte NER. De bedoeling van de annulering van de ongebruikte NER op langere termijn is om de veestapel in Vlaanderen niet verder te laten toenemen en zo een verhoging van stikstofemissies en van de mestproductie op landbouwbedrijven te vermijden. De productierechten worden zo beter afgestemd op de huidige dieraantallen in Vlaanderen. Een groot deel van die rechten, namelijk 23%, bleef in 2022 immers ongebruikt (zie Mestrapport 2023).
Op 20 augustus heeft de Mestbank de landbouwers via het Mestbankloket geïnformeerd over het aantal nutriëntenemissierechten dat ze – na afroming – behouden. Landbouwers kunnen in specifieke gevallen (vb. overmacht) bezwaar indienen voor 1 oktober 2024. Een alternatieve verdeling van te annuleren NER over de verschillende diercategorieën kan ook aangevraagd worden voor 1 oktober 2024.
6,3 miljoen euro vergoeding
17.856 landbouwers hadden in totaal 302 miljoen NER op 1 januari 2024. Bij 7.525 landbouwers worden geen NER geannuleerd en wijzigt er niets. Bij 10.331 landbouwers worden er 26,8 miljoen ongebruikte NER geannuleerd. 9.044 van hen krijgen ook een vergoeding, goed voor een totaal van 6,3 miljoen euro.
Berekeningswijze te annuleren NER houdt rekening met schommelingen in dieraantallen
Het aantal NER dat een landbouwer behoudt wordt bepaald aan de hand van een wettelijk bepaalde berekeningswijze. Zo wordt eerst een gemiddelde genomen van de dieraantallen van de jaren 2020, 2021 en 2022. Daar wordt een schommelingsmarge van 10% aan toegevoegd. Voor legkippen wordt rekening gehouden met de hoogste invulling van die referentiejaren.
Uitbreiding blijft mogelijk
Landbouwers kunnen nog steeds uitbreiden in aantal dieren. In de eerste plaats kan dit binnen de resterende NER op hun bedrijf. Daarnaast kunnen ze NER kopen van andere landbouwers. De overnameregels tussen familieleden of voor vennootschappen zijn met het Stikstofdecreet licht gewijzigd. In een aantal gevallen wordt er een reductie van 25 procent toegepast.
Communicatie gestopte landbouwers en erfgenamen
Landbouwers zonder e-mailadres zullen per brief geïnformeerd worden. Landbouwers die gestopt waren ten laatste op 31 december 2008 en de erfgenamen van landbouwers die al 5 jaar of langer overleden zijn, zullen geen infobrief ontvangen omdat het adres geschrapt is omwille van de privacywetgeving. Wie dat wenst, kan die infobrief op naam wel opvragen bij de Mestbank. U stuurt daarvoor een mail naar ner.oost@vlm.be (provincies Limburg, Antwerpen en Vlaams-Brabant) of ner.west@vlm.be (provincies West- en Oost-Vlaanderen).
Historiek van de nutriëntenemissierechten (NER)
De nutriëntenemissierechten zijn 25 jaar geleden ontstaan als een productiegrens voor mest. Toen heette dat nog de nutriëntenhalte. In 2007 is die geëvolueerd tot een recht op dierenaantallen. Een landbouwer mag nooit meer dieren houden dan de NER die hij kreeg toegekend of had aangekocht.
De hoeveelheid nutriëntenemissierechten is door de jaren heen alleen maar gestegen door bepaalde uitbreidingsmogelijkheden, zoals bijvoorbeeld via mestverwerking. In 2022 waren er in Vlaanderen 307,9 miljoen NER beschikbaar, waarvan er 235,8 miljoen effectief ingevuld waren met dieren. Dat wil zeggen dat 72,1 miljoen NER (23%) onbenut bleef.
De Vlaamse Regering besliste als onderdeel van haar stikstofakkoorden van februari 2022 en 2023 om het grote verschil tussen totale en benutte NER te verkleinen. Want hoewel de NER niet waren ingevuld, kon dat op ieder moment wel gebeuren, met een groter aantal dieren, een grotere mestproductie en een hogere stikstofemissie tot gevolg.
De Vlaamse overheid anticipeerde daar in 2022 al op, zodat de totale hoeveelheid NER niet verder zou stijgen, door de mogelijkheid om NER uit te breiden mits mestverwerking volledig stop te zetten.
Bron: VLM
