In Bern, nabij Zaltbommel, runt Riemer Bonnema een biologisch melkveebedrijf met zo’n 80 melkkoeien en 47 stuks jongvee. Goed voeren en de dieren gezond houden zijn voor hem de basis voor goede resultaten. Melkveebedrijf ging op bezoek bij de goedlachse Bonnema, een man met Friese roots die via allerlei omwegen in binnen- en buitenland nu in de Bommelerwaard zijn plekje heeft gevonden.
“Drie jaar geleden kreeg ik de kans om hier op dit bedrijf aan de slag te gaan als bedrijfsleider. Het was destijds nog een gangbaar bedrijf, maar de eigenaar wilde om naar biologisch. Dat zag ik wel zitten en ik heb deze kans met beide handen aangegrepen. Ik ben op veel plekken van de wereld geweest. Onder andere Canada, Denemarken, Duitsland en België. Maar uiteindelijk heb ik hier mijn plekje gevonden”, begint Bonnema. Hij is nu nog in dienst van de eigenaar van het bedrijf, maar wil graag in maatschap om in de toekomst het eigenaarschap te kunnen overnemen.
Omschakeling goed verlopen
De melkveehouder heeft in korte tijd de biologische bedrijfsvoering goed op de rit gekregen. De eerste twee jaren stonden in het teken van omschakelen. Het land werd in die tijd wel biologisch bewerkt, maar mocht nog niet als zodanig worden aangemerkt. De koeien deden er nog een half jaar langer over om als biologisch verder door het leven te kunnen gaan.
De biologische bedrijfsvoering ligt Bonnema wel. “Natuurlijk zijn er verschillen met gangbaar, maar uiteindelijk gaat het erom dat je de dieren goed voert en verzorgt. Een groot verschil is dat je bij gangbaar meer keuze hebt uit eiwitten. Bierbostel is biologisch bijvoorbeeld niet beschikbaar. Daarom moet je eiwit vooral uit het gras halen. Mais telen doe ik niet.”
Zoveel mogelijk kwalitatief ruwvoer
Zoveel mogelijk eiwit van het land halen vraagt om slim landgebruik. Van de 68 hectare grasland op het bedrijf in de Bommelerwaard is 23 hectare huiskavel. Dit is ingezaaid met een kruidenrijk grasland-mengsel. De overige percelen zijn ingezaaid met een mengsel van 70 procent luzerne, 20 procent klaver en 10 procent gras.
“Deze boerderij maakt deel uit van een landgoed van ongeveer 200 hectare. Veel van die hectares worden verhuurd aan akkerbouwers. Hectares van dit bedrijf draaien mee in de rotatie. Zou houden we altijd een mooie, jonge zode”, aldus Bonnema. Zodra het kan laat hij de melkkoeien weiden op percelen van de huiskavel. Wat overblijft, wordt ingekuild.
Gras van de huiskavel en het luzerne-klavergras-mengsel worden ieder apart ingekuild. Met de voermengwagen maakt Bonnema er in het stalseizoen een optimaal rantsoen van. De melkveehouder ziet nog meer mogelijkheden om het eigen eiwit te benutten. Volgend najaar wil hij gaan stalvoeren zodat er van het eiwitrijke najaarsgras zo min mogelijk verloren gaat.
Robuuste koeien
Als biologisch melkveehouder kan Bonnema slechts in uitzonderlijke situaties terugvallen op antibiotica. Nog meer dan voor gangbare melkveehouders is het daarom van belang dat zijn koeien gezond blijven. Bonnema heeft koeien die goed tegen een stootje kunnen. Hij streeft naar probleemloze koeien met een lange levensduur, want koeien die maar een paar lactaties meegaan zijn hem een doorn in het oog. Bonnema kruist zijn Holstein-koeien in met Montbéliarde en Zweeds Roodbont. “Dit zijn koeien die minder uitblinken in melkproductie, maar bij de slacht wel meer opleveren. Als kalf groeien ze ook als een speer.”
Over de melkproductie hoor je Bonnema overigens niet klagen. Momenteel geven zijn koeien jaarlijks gemiddeld 9.000 kilogram melk met 4,60 procent vet en 3,69 procent eiwit. Het ureumgehalte ligt rond de 18. “Het gaat mij niet zozeer om een hoge melkproductie. Ik heb liever een paar kilogram minder en minder kosten en moeite dan dat ik tot het uiterste moet gaan voor de laatste liters. Als ik de komende tijd tussen de 8.500 en 9.000 kilogram zit met mooie gehaltes, dan ben ik tevreden.”
Extra ondersteunen
Om zijn dieren gezond te houden, ondersteunt Bonnema het jongvee en de melkkoeien met producten van Animal Health Vision (AHV). Adviseur Lisa Verhoeven van AHV komt regelmatig op het bedrijf langs om met de veehouder de gezondheid van de koeien door te nemen en waar nodig te adviseren over de inzet van producten. Bonnema kende AHV al. Een bevriende veehouder had er goede ervaringen mee en ook op een melkveebedrijf in Flevoland waar de veehouder in het verleden werkte werden de producten succesvol ingezet.
Zo’n anderhalf jaar geleden startte de veehouder met de AHV-producten Booster Tablet en Aspi. Dit beviel hem zo goed, dat hij nu bijkans het gehele melkvee-assortiment van AHV inzet. De Booster ondersteunt de koe in de energiehuishouding. Dit is met name van belang rondom afkalven. Twee weken voor afkalven dient Bonnema een Booster Tablet toe en één week na afkalven doet hij dat nogmaals. “Zo’n bolus voorkomt dat een koe stopt met vreten in een cruciale periode. Er zit een stofje in dat de koe stimuleert om voer op te nemen. Zo houd ik ketose onder controle.”
Bonnema zet een Booster Tablet ook in als een koe problemen heeft door blauwtong. Dit doet hij in combinatie met de pijnstillende Aspi. “Ook in dit soort gevallen zorgt de Booster ervoor dat de koe voer blijft opnemen, ondanks dat ze zich ziek voelt. De Aspi werkt antiviraal, onderdrukt de koorts en de pijn. Gevolg: ondanks blauwtong blijft de koe functioneren, waardoor de terugval in melkproductie wordt beperkt. Dit zonder dat ik melk hoef weg te gooien vanwege wachttijd”, vertelt de melkveehouder. Hij zet de Aspi ook los in als koeien niet fit ogen of kampen met een tussenklauwontsteking.
Mooie vruchtbaarheidsresultaten
Omdat hij heel tevreden was over de Booster en de Aspi besloot Bonnema al snel meer producten van AHV in te zetten. Zo dient hij na afkalven de Metri Tablet toe. “Deze helpt om na afkalven de baarmoeder op te schonen. Dit voorkomt baarmoederontsteking en witvuilen. Belangrijk voor de vruchtbaarheid. Ik zat een tijdje terug op honderd procent non-return en een tussenkalftijd van 398 dagen. Ik denk dat ook de Booster daar een rol in speelt. Een goede energievoorziening is belangrijk, ook voor de vruchtbaarheid. Een cyste is bijvoorbeeld vaak het gevolg van een energieprobleem.”
Bonnema denkt dat ook zijn strategie rondom het scheiden van koe en kalf bijdraagt aan een goede baarmoedergezondheid. “Ik laat het kalf twee dagen bij de koe in het strohok lopen, mits het kalf drinkt. Zo kan het kalf onbeperkt biest opnemen. Goed voor de weerstand en de groei van het kalf, maar ook goed voor de koe. Door het regelmatig zogen trekt de baarmoeder goed samen.” De melkveehouder merkt tevens dat het langer bij de koe blijven nog een ander voordeel heeft. “Ik hoef het pasgeboren kalf niet in de kruiwagen te leggen. Na twee dagen wandelt het kalf zelf”, lacht hij.
Biologisch melkveehouder Riemer Bonnema
Bonnema streeft naar probleemloze koeien met een lange levensduur. Producten en ondersteuning van Animal Health Vision (AHV) helpen daar volgens hem goed bij.
Bedrijf in beeld
melkkoeien: 80 stuks • jongvee: 47 stuks • areaal: 68 hectare • melkproductie: 9.000 kilogram met 4,60% vet en 3,69% eiwit
Celgetal onder controle
Uiergezondheid is ook een aandachtspunt voor Bonnema. Droogzetten met antibiotica kan op het bedrijf alleen in uiterste noodzaak. Ondanks dat lukt het de melkveehouder om het celgetal onder controle te houden. “Het celgetal komt gemiddeld niet boven de 150.000 en dat is mede te danken aan AHV”, vertelt Bonnema. Met mijn AHV-adviseur Lisa Verhoeven neem ik elke maand de MPR door. Is een koe twee keer verhoogd, dan krijgt die een AHV Quick, Extra en Aspi Tablet. Die zet ik ook in als ik tijdens het melken een koe met een gezwollen uier zie, waarbij de melk gewoon goed is. Dan zie je het uier snel weer zacht worden. Ondertussen zie je in het filter van de melkmachine wel proppen, maar dat is niet verontrustend. Dat betekent dat in het uier de biofilm, waar ziekteverwekkers zich in ophouden, aan het afbreken is. Dat is één van de kenmerken van AHV-producten.”
De vacht van het kalf glanst weer
Een enkele keer heeft Bonnema wel eens een kalf dat achterblijft, niet helemaal fit is, of diarreeproblemen heeft. In dat soort gevallen grijpt hij ook snel in. Hij heeft goede ervaringen met AHV’s Booster Powder en met ReaQt, een nieuw product ontwikkeld om kalveren en kleine herkauwers te ondersteunen bij gezondheidsproblemen. ReaQt stimuleert het immuunsysteem, geeft een energieboost en stimuleert de eetlust om herstel te versnellen en groei- en productiedaling te verminderen. Een kalf dat slecht drinkt, maar verder fit is, krijgt Reco Paste. Een pasta geschikt voor orale toediening ontwikkeld ter ondersteuning van de darm. “In alle gevallen zie je de kalveren snel opknappen. Ze krijgen weer energie, de vacht glanst weer.”
“Biologisch boeren brengt uitdagingen met zich mee. Maar net als in de gangbare sector is het gewoon belangrijk om de koe en het kalf aan de gang te houden, ook als de omstandigheden lastiger worden. Als je dat lukt, dan is het leven verder niet zo moeilijk. En met AHV wordt het alleen maar makkelijker”, besluit de veehouder het gesprek lachend.
Tekst en beeld: Gerben Hofman
Het hele artikel, thuis op de mat?
Nog geen abonnement op vakblad Melkveebedrijf maar wil je deze wel thuis op de mat ontvangen?
Met een abonnement op vakblad Melkveebedrijf ontvangt je elf keer per jaar het laatste nieuws. Elke editie heeft een nieuw, toepasselijk thema. De uitgebreide bedrijfsreportages geven daarnaast een goed beeld van de sector. Daarmee maak je kennis met ervaringen, toekomstvisies, vakmanschap en management van mede-melkveehouders.
Shop hiernaast direct een jaarabonnement of ga naar melkveebedrijf.be/abonneren voor alle mogelijkheden.
