Net buiten het Friese terpdorp Hiaure staat de ‘Pleats’ van de familie Lawerman. Bjinse en zoon Yme runnen hier samen met de rest van de familie een melkveebedrijf. Op het gezinsbedrijf worden bijna 190 koeien twee keer daags gemolken in de melkstal en sinds januari gevoerd door het Vector voersysteem.
De veehouders zijn altijd al intensief met het voeren bezig geweest. “We zorgen ervoor dat alle groepen een uitgebalanceerd rantsoen krijgen”, vertelt Yme. De basis van een gezond melkveebedrijf is ten slotte goed voeren. Eerder voerden de veehouders de koeien met een zelfrijdende voermengwagen, die ze deelden met de buurman. “Deze was aan vervanging toe”, aldus Bjinse. Omdat ze de zelfrijder deelden hielden ze de kosten nauwkeurig bij. “Maar de kosten per maand vielen ons best wel tegen.” Daarom zijn ze zich gaan oriënteren op andere mogelijkheden.
De kosten komen 600 euro lager uit
“Op dat moment waren we ook met Lely Center Heerenveen in gesprek over de melkrobot.” Maar al snel kwamen ze tot de conclusie dat eerst het voeren anders moest. Zo is het balletje gaan rollen. “We hebben naar de kosten per maand gekeken van de zelfrijder en die vergeleken met de kosten van de Vector”, geeft de veehouder aan. “Hier kwam uit dat de Vector, met een afschrijving van 10 jaar, 600 euro per maand goedkoper is in vergelijking met de zelfrijder”, vertelt Bjinse die verrast was door dit verschil. Yme voegt hier aan toe: “En dat is dan ook nog exclusief arbeid.”
“We hebben er ook over nagedacht om een zelfrijder te leasen”, vertelt Bjinse. “Maar leasen kost 3500 euro per maand, dan is de Vector met 2700 euro in de maand alsnog goedkoper.” Het Vector voersysteem heeft de veehouders 2 ton gekost. “Dit is inclusief voerkeuken, aangepaste elektriciteit en nieuw beton dat door ouderdom aan vervanging toe was”, geeft Bjinse aan. “Met een totaalconcept voor de mengwagen ben je ook 1,7 ton kwijt”, stelt hij . “De kosten vielen ons alles mee!” Yme vult aan: “Het gaat uiteindelijk om het totaalplaatje. Je moet er ook rendement uit krijgen, en dat doet het wel! Qua kosten zijn we nu goedkoper uit”, bevestigt hij. “Eerder waren we aan brandstof 10.000 euro per jaar kwijt en minimaal 5000 euro aan onderhoud. Hier sta je doorgaans niet bij stil.
Minder krachtvoer, aandeel ruwvoer omhoog
Met de Vector voeren de veehouders minder krachtvoer in de boxen en meer ruwvoer en enkelvoudige producten aan het voerhek. Yme: “Onze voerkosten zijn mede hierdoor met 2 cent per liter gedaald.” Ook wordt het ruwvoer beter benut zien de veehouders. “De koeien nemen het voer beter op tijdens de lactatie en vreten 1 à 2 kilo droge stof meer in droogstand”, noemt Yme als belangrijk voordeel. “En koeien die aan het voerhek meer vreten zijn gezonder”, stelt Bjinse.
Eerder waren de veehouders 21 uur per week bezig met het voeren. “Omdat je dan alles zelf moet doen kun je geen kleine hoeveelheden maken, waardoor we voor kleine groepen een rantsoen maakten voor 2 à 3 dagen. Dit werkte voor geen meter”, concludeert Yme. “Nu zijn we ongeveer acht uur per week bezig met de voerkeuken”, geeft de veehouder aan en voegt hier aan toe. “We kunnen nu ook de kleine groepen een op maat gemaakt vers rantsoen aanbieden.” De veehouders zien dat de groepen hierdoor veel makkelijker opstarten. “We voeren nu nog exacter, dat lukt je zelf nooit.”
Op het bedrijf van Lawerman voert de Vector in totaal 18 keer per dag voor 5 verschillende groepen. “Naast onze droge, nieuwmelkte en oudmelkte koeien krijgen ook onze 8 ‘showkoeien’ een speciaal rantsoen”, lacht Yme. De 70 oudmelkte koeien gaan overdag de weide in, afhankelijk van de hoeveelheid voer dat ze buiten krijgen worden ze binnen bijgevoerd. “De vector ziet zelf of er bijgevoerd moet worden, eerder moesten we dit zelf inschatten en nu krijgen ze precies wat ze nodig hebben.”
Koeien zien er beter uit, gezonder en voller
De Vector rijdt op het bedrijf van Lawerman van de 50 jaar oude ligboxenstal naar de aangebouwde stal van 2004 en opent automatisch de deuren. In het nieuwe gedeelte is er, met 135 koeien en 90 vreetplekken, overbezetting aan het voerhek. “Hierdoor kunnen ze niet allemaal tegelijk vreten”, noemt de veehouder. “Met de Vector hebben alle koeien evenveel kans op vers voer”, vertelt Yme. Door het constant voeren en aanschuiven zien de veehouder minder pH schommelingen in de pens. ” Daardoor vermindert de kans op pensverzuring, dit zorgt voor een betere vruchtbaarheid en een hogere productie”, merken de veehouders. “De koeien worden vaker gevoerd waardoor ze gestimuleerd worden om te vreten. Hierdoor blijft de productie op peil, ook op hete dagen”, vertelt Yme tevreden. Bovendien is de gezondheid aanzienlijk verbeterd. “De koeien die wat mankeren knappen veel beter op, ook hebben ze minder klauwproblemen.”
“Als je echt met voeren bezig wilt zijn dan is een Vector een meerwaarde”, stellen de veehouders. “Kosten zijn er sowieso wel, maar je moet naar het totaalplaatje kijken. Wat hou je uiteindelijk onder de streep over”, aldus Yme. “Doordat er constant vers voer ligt is onze veestapel gezonder, blijft de productie op peil, maar besparen we ook arbeid die we weer kunnen gebruiken voor andere zaken.”
Werken met koeien wordt alleen maar leuker
Met goed voer en een uitgebalanceerd rantsoen voor het voerhek richten de veehouders zich nu op het verhogen van de levensduur van de koeien. “Oudere koeien zorgen voor een hogere voerefficientie, dus hoger saldo”, stelt de jonge boer. ”De koeien moeten het makkelijk kunnen doen en hoeven bij ons niet op hun tenen te lopen.“
Bjinse en Yme zijn echte veeliefhebbers. Dit heeft ervoor gezorgd dat de koeien ook op keuringen graag gezien zijn. “Dit is echt een hobby”, noemt Bjinse. “Dit maakt het werken met de koeien alleen maar leuker en maakt je nog meer gedreven.“
Bedrijfsgegevens
Het gezinsbedrijf in Hiaure (Frl) wordt gerund door Bjinse en Ellie Lawerman en zonen Yme (26), Iebe-Hendrik (24), Martinus-Bjinse (21) en Nykle-Jacob (17). Ze melken 195 (incl droogstaande) melkkoeien op 90 hectare land. De 110 stuks jongvee staan een kilometer verderop bij de broer van Bjinse. Het rollend jaargemiddelde ligt op 10.500 kg per koe per jaar met 4,13% vet en 3,53% eiwit. De koeien hebben een gemiddelde leeftijd van 4,02 jaar. Het celgetal ligt op 155 en het voerefficientie getal ligt op 1,40/1,45.
