Stikstof, een hot item in de (melk)veehouderij en politiek. In dit artikel wordt dieper ingegaan hoe u op bedrijfsniveau de stikstofefficiëntie kunt verbeteren. Niet alleen goed voor de natuur, ook voor de portemonnee van u als melkveehouder is het interessant.
Wat is stikstofefficiëntie?
Stikstofefficiëntie is de output van producten die stikstof bevatten gedeeld door de input van stikstofhoudende grondstoffen. Hier komt een percentage uit dat weergeeft hoeveel van de ingezette stikstof op een bedrijf ook daadwerkelijk gebruikt is om tot een consumeerbaar product (melk en vlees) te komen (figuur 1).
Van de volledige input van stikstof op het gemiddelde melkveebedrijf is 98 procent gerelateerd aan de voeding. Denk hierbij aan kunstmest op mais- en grasland, maar ook aan eiwitrijke krachtvoeders. Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren die een stikstofverbinding bevatten (figuur 2). Op een gemiddeld bedrijf belandt slechts krap 30 procent van de totaal ingebrachte stikstof (in de vorm van eiwitten) in de melk. Hoe kan dit verbeterd worden? Waar kunt u als melkveehouder op sturen?
Voerefficiëntie
Hoe komt het dat sommige dieren hun voer beter benutten dan anderen? Dit heeft alles te maken met voerefficiëntie. Het getal voerefficiëntie geeft weer hoeveel kg melk er uit een kg drogestof uit voer wordt geproduceerd. Waar koeien tot 100 dagen in lactatie in staat zijn een voerefficiëntie van 1,6 – 1,8 te behalen, halen koeien die verder in lactatie zijn vaak maar maximaal 1,2 – 1,3. Gepaard met minder liters telt dit aan twee kanten door. Verse koeien produceren veel efficiënter.
Veemanagement
Van groot belang is om te zorgen dat de gezondheid en de conditie van de dieren optimaal zijn. Dieren die niet gezond zijn komen minder goed vreten, zijn minder aan het herkauwen en hebben meer energie nodig voor het bestrijden van hun kwaaltjes. Daarnaast hebben ze vaak last van verminderde vruchtbaarheid of laten ze tocht niet goed zien. Hierdoor komt de veestapel gemiddeld verder in lactatie wat niet bevorderlijk is voor de manier waarop ze hun voer benutten. Belangrijke kengetallen om de vruchtbaarheid te monitoren zijn tussenkalftijd en het aantal inseminaties per dracht. Veemanagement is van grote invloed op de voerefficiëntie van de dieren (lezing N. Achten, mei 2022).
Tekst: Hein Smolders, Liba
Je hebt zojuist een deel van een artikel uit het vakblad Melkveebedrijf gelezen. Meer van dit, thuis op de mat?
